Dlaczego złoto rośnie podczas kryzysu?

Dlaczego złoto rośnie podczas kryzysu? To trochę złożony temat, który warto przeanalizować z dystansu – w szczególności z tego historycznego. Złoto od wieków pełni rolę ostatecznego schronienia w trudnych czasach. Gdy rynki finansowe drżą, waluty tracą na wartości, a inflacja przyspiesza – notowania złota zwykle idą w przeciwnym kierunku. W kryzysie 2008 roku cena złota wzrosła o ponad 180% w ciągu trzech lat. W okresie pandemii COVID-19 w 2020 roku osiągnęła rekordowe poziomy powyżej 2070 USD za uncję. W 2025 roku, w obliczu napięć geopolitycznych i utrzymującej się inflacji, złoto znów zbliża się do historycznych szczytów. Dlaczego tak się dzieje? Poniżej dokładnie wyjaśniamy wszystkie kluczowe mechanizmy – bez mitów i uproszczeń.

Złoto jako środek przechowywania wartości – historia i rzeczywistość

Złoto jest uznawane za pieniądz od co najmniej 700 roku p.n.e. W odróżnieniu od walut fiducjarnych nie podlega arbitralnemu zwiększaniu podaży przez banki centralne. W długim okresie zachowuje siłę nabywczą – w 1933 roku uncja złota kosztowała 20,67 USD i kupowała dobry męski garnitur. W 2025 roku uncja kosztuje ponad 4000 USD i… kupuje dokładnie ten sam garnitur (po korekcie inflacyjnej) + dobry zegarek (zegarki też kupisz w Cashify Gold).W czasach niepewności gospodarczej inwestorzy szukają aktywów, które nie tracą na wartości tak szybko jak akcje czy obligacje. Złoto pozostaje jednym z nielicznych, które spełnia tę rolę.

Ucieczka do bezpieczeństwa (flight-to-quality)

W okresach paniki na rynkach kapitałowych inwestorzy masowo wyprzedają ryzykowne aktywa (akcje, obligacje korporacyjne, nieruchomości) i przenoszą kapitał do tych uznawanych za najbezpieczniejsze:

• obligacje skarbowe USA i Niemiec,
• dolar amerykański,
• złoto fizyczne.

W 2008 roku, gdy Lehman Brothers upadł, indeks S&P 500 spadł o 57%, a cena złota w USD wzrosła o 25% w ciągu kilku miesięcy, a następnie kontynuowała wzrost. W marcu 2020 roku, gdy świat zamykał gospodarki, złoto najpierw spadło (likwidacja pozycji lewarowanych), ale już w sierpniu 2020 osiągnęło rekordowe 2075 USD.

Ochrona przed inflacją i spadkiem siły nabywczej walut

Gdy banki centralne drukują pieniądze na niespotykaną skalę (QE w 2009–2014 i 2020–2022), waluty tracą na wartości. Złoto – ze względu na ograniczoną podaż – reaguje wzrostem ceny. W latach 2021–2023 inflacja CPI w strefie euro i USA przekroczyła 8–10% rocznie. Cena złota w tym samym okresie wzrosła o ponad 50% w USD i o prawie 70% w PLN. W 2025 roku, mimo obniżek stóp procentowych, inflacja bazowa nadal oscyluje wokół 3–4%, co utrzymuje presję na wzrost notowań złota.

Odwrotna korelacja z realnymi stopami procentowymi

Złoto nie generuje odsetek. Gdy realne stopy (nominalne minus inflacja) są wysokie i dodatnie – inwestorzy wolą obligacje. Gdy realne stopy spadają poniżej zera (jak w latach 2009–2021 i ponownie od 2023), złoto staje się atrakcyjniejsze. W 2025 roku realne rentowności 10-letnich obligacji USA wciąż są bliskie zera lub lekko ujemne – to jeden z głównych czynników wspierających cenę złota.

Napięcia geopolityczne i ryzyko systemowe

Wojna na Ukrainie (2022–), konflikt na Bliskim Wschodzie, rosnące napięcia USA–Chiny – w każdym z tych przypadków popyt na złoto fizyczne rośnie. Banki centralne Chin, Indii, Turcji i Polski w latach 2022–2025 kupiły rekordowe ilości złota do rezerw (ponad 1000 ton rocznie globalnie). Co ciekawe – obecnie Polska zajmuje 12 miejsce jeżeli weźmiemy pod uwagę zgromadzone złoto inwestycyjne. Złoto jest aktywem, które nie wymaga zaufania do kontrahenta – w odróżnieniu od obligacji czy depozytów bankowych.

Powszechna akceptacja i brak substytutu

Nie ma innego metalu ani aktywa, które miałoby porównywalną, globalną akceptację jako ostateczny środek płatniczy. Srebro jest zbyt tanie i ciężkie, platyna zbyt rzadka i przemysłowa, bitcoin zbyt młody i zmienny. Złoto pozostaje unikalne.

Czy złoto zawsze rośnie w kryzysie? Nie – są wyjątki

Warto jednak pamiętać o krótkoterminowych anomaliach:

• Marzec 2020 – złoto spadło o 15% w ciągu kilku dni (masowa wyprzedaż wszystkiego na pokrycie margin call).
• 1980–2000 – po bańce Hunt Brothers cena złota spadła o ponad 70% w realnych dolarach.

W dłuższym okresie (5–10 lat) po każdym większym kryzysie złoto wychodziło na nowe rekordy.

Złoto fizyczne kontra fundusze ETF – co lepiej działa w kryzysie?

W głębokim kryzysie płynności fizyczne złoto okazuje się znacznie bardziej odporne. W marcu 2020 roku spready na rynku fizycznym chwilowo się rozszerzyły, ale złoto dało się kupić i sprzedać. Niektóre fundusze ETF na złoto miały problemy z umorzeniami, a cena jednostek chwilowo odbiegała od NAV.

Złoto jako przystań w czasach kryzysu

W obliczu zawirowań gospodarczych przystań w czasach kryzysu staje się szczególnie cenna, a złoto to bezpieczna przystań, która od wieków chroni kapitał. Właśnie dlatego złoto jest często postrzegane jako jedno z najpewniejszych aktywów, bo po prostu złoto stanowi dla inwestorów tarczę ochronną przed spadkiem siły nabywczej pieniądza. Historia pokazuje, że w wielu momentach globalnego kryzysu finansowego czy napięcia geopolityczne, złoto jest postrzegane jako stabilny nośnik wartości, co sprawia, że często zwracają się ku złotu inwestorzy szukający bezpieczeństwa.

Dlaczego popyt na złoto rośnie?

Wzrost zainteresowania wynika z tego, że popyt na złoto w okresach niepewności systematycznie rośnie — zarówno gdy waluty tracą na wartości, jak i kiedy gospodarki zaczynają słabnąć. Właśnie wtedy złoto zyskuje na wartości, a notowania złota wykazują wyraźną tendencję wzrostową. Reakcja rynku na złoto w takich momentach potwierdza, że to właśnie rola złota jako bezpiecznej przystani jest poszukiwana najbardziej, szczególnie w obecnych, trudnych czasach lub, gdy pojawiają się sygnały nadchodzącej recesji.

Rekordowe ceny złota w okresach kryzysowych

Podczas największych turbulencji wartość złota wzrosła wielokrotnie, a ceny złota w czasach kryzysu często osiągały historyczne szczyty. Nie bez powodu mówi się, że w niepewnej sytuacji gospodarczej złota osiągnęły rekordowe poziomy, co widać było m.in. podczas największych załamań na rynkach finansowych. Gdy rośnie niepewność, złoto zyskuje na wartości, a w skrajnych przypadkach jego rekordowe ceny przyciągają jeszcze więcej inwestorów w poszukiwaniu ochrony swoich aktywów.

Dywersyfikacja przede wszystkim

Dla wielu osób inwestowanie w złoto wiąże się z potrzebą stabilizacji i zabezpieczenia kapitału. W czasach niepewności gospodarczej inwestorzy muszą ostrożnie podejmować decyzje inwestycyjne, odnośnie aktyw takich jak złoto, mimo,  są uznawane za jedną z najbezpieczniejszych form inwestycji. Historia złota potwierdza jego rolę – w momentach największych kryzysów, bo właśnie wtedy inwestorzy traktują je jako aktywo odporne na zawirowania i przewidywalne przy podjęciem decyzji o inwestycji. Gdy świat pogrąża się w chaosie, a państwa i gospodarki przeżywają trudności, złoto zachowuje siłę nabywczą i pozostaje jednym z najpewniejszych sposobów ochrony kapitału, co ponownie potwierdza jego status jako niezawodnej bezpiecznej przystani w niepewnych czasach.